Στάιν, Γκέρτρουντ

(Stein). Αμερικανίδα συγγραφέας και κριτικός (Αλιγκένυ, Πενσυλβανία 1874 - Παρίσι 1946). Σπούδασε ψυχολογία με τον Ουίλιαμ Τζαίημς και φοίτησε στην ιατρική σχολή του πανεπιστήμιου Τζων Χόπκινς πριν μεταναστεύσει στο Παρίσι. Εκεί, γοητευμένη από τη ζωγραφική και από όλες τις άλλες πρωτοποριακές εκδηλώσεις της τέχνης, έγινε το κέντρο γύρω από το οποίο κινούνταν πλήθος καλλιτεχνών (μεταξύ των οποίων ο Πικάσο, ο Ματίς, ο Μπρακ: από την πρωτοποριακή ζωγραφική άλλωστε, προσπαθούσε να μεταφέρει τις θεωρίες στη λογοτεχνία, με μια επαναστατική αναζήτηση στο γλωσσικό πεδίο) και συγγραφέων στην περίοδο μεταξύ των δύο πόλεμων. Στη Σ. ανήκει η δημιουργία του όρου «χαμένη γενιά» για τους Αμερικανούς συγγραφείς που μετανάστευσαν στη Γαλλία μετά τον A’ Παγκόσμιο πόλεμο. Οι Τρεις ζωές (1909) είναι η πρώτη λογοτεχνική απόπειρα της, όπου διακρίνονται οι χαρακτηριστικές αρχές του «αντικειμενικού» ύφους της. Μ’ ένα στοιχειώδες λεξιλόγιο και μια ιδιότυπη τεχνική, η Σ. επιδιώκει να περιγράψει τις ψυχικές καταστάσεις των προσώπων της και το κατορθώνει ανατρέποντας τους αφηγηματικούς κανόνες που επικρατούσαν ως τότε. Τα κατοπινά έργα της γίνονται όλο και πιο δύσκολα και περίπλοκα, άσκησε όμως κολοσσιαία επίδραση στους συγγραφείς που σύχναζαν στον «κύκλο» της: αυτόν τον περιγράφει με ζωντάνια και λεπτότατο χιούμορ στη Αυτοβιογραφία της Άλις Μπ. Τόκλας (1933). Έγραψε πολλά διηγήματα, μυθιστορήματα, θεατρικά έργα, μελέτες και ζωντάνεψε τα χρόνια του B’ Παγκόσμιου πόλεμου και της κατοχής στο έργο της Οι πόλεμοι που είδα (1945). Η Αμερικανίδα συγγραφέας και κριτικός Γκέρτρουντ Στάιν, σε προσωπογραφία του Πάμπλο Πικάσο (Μητροπολιτικό Μουσείο, Νέα Υόρκη).